W ramach programu strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim (ID.UJ) – Priorytetowy Obszar Badawczy „Jakość badań dla jakości życia – qLife”, jest realizowane działanie, którego celem jest finansowanie kosztów udziału w szkoleniach pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum oraz pracowników Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków (JCET).  

Przedstawiamy reakcje kolejnych naukowców, którzy złożyli wnioski w konkursie i wzięli udział w wybranych przez siebie szkoleniach.

Kurs wykładowy EMBO-FEBS “Molecular mechanisms of interorgan crosstalk in health and disease” w którym wzięła udział dr hab. Maria Walczak, prof. UJ odbył się na wyspie Spetses w Grecji. Kurs dotyczył czynników warunkujących heterogenność narządową oraz lepsze zrozumienie mechanizmów odpowiadających za komunikację międzynarządową, w aspekcie dysfunkcji narządów i rozprzestrzeniania się chorób. W trakcie kursu omówiono powiązania molekularne między narządami, które są przyczyną znacznej zachorowalności i śmiertelności, w chorobach takich jak cukrzyca, schorzenia układu krążenia, niewydolność nerek, zaburzenia autoimmunologiczne, choroby nowotworowe, a także w zespole zapalnym związanym z COVID-19. Zakres tematyczny szkolenia obejmował zagadnienia regulacji makrofagów prozapalnych i prozwłóknieniowych, identyfikacji uwalnianej przez nerki osteopontyny jako czynnika sprawczego niewydolności oddechowej, ontogenezy i podstawowych funkcji makrofagów rezydujących w tkankach, wzajemnego oddziaływania nerwów obwodowych i układu odpornościowego, miejscowego i ogólnoustrojowego działania interleukiny 6 w zapaleniu i nowotworach, roli mepryny α we wstrząsie, metabolizmu kolagenu jako kluczowego regulatora przerzutowości raka trzustki, roli sercowo-płucnych komórek progenitorowych w rozwoju serca i płuc, przeprogramowaniu metabolizmu jako strategii obrony przed infekcją, programowaniu rozwoju komórek Kupffera w wyniku otyłości matki, wpływu mikrobiomu na wzrost liniowy, znaczeniu limfocytów T w identyfikacji i interpretacji sygnałów cytokinowych, wpływu kości na homeostazę organizmu, mitochondrialną kontrolę zapalenia, roli proteazy ADAM17 w rozprzestrzenianiu się zapalenia i przerzutowości nowotworowej, wzajemnym powiązaniom komórkowym w sercu, w procesie starzenia się organizmu, plastyczności komórek macierzystych i regeneracji narządów, regulacji metabolizmu hemu w kluczowym stadium rozwoju malarii oraz odpowiedzi tkanek na zapalenie i rozwój heterogeniczności choroby. Znajomość mechanizmów sterujących komunikacją międzynarządową pozwala na opracowanie nowej, lepszej strategii podejmowania decyzji dotyczących leczenia chorób i monitorowania skuteczności terapii oraz przyczynia się do zdobywania nowej wiedzy na temat zmniejszenia ryzyka niepowodzenia leczenia. Poznanie szlaków biochemicznych oraz wzajemnych powiązań między narządami organizmu jest niezbędne w projektowaniu i poszukiwaniu nowych leków oraz identyfikowaniu celów terapeutycznych. Uważa się, że wiedza na temat mechanizmów komunikacji międzynarządowej może stać się w przyszłości istotnym czynnikiem decydującym o wyborze strategii leczenia chorób cywilizacyjnych.

Dużą popularnością wśród uczestników naszego konkursu cieszyło się  szkolenie pt.  „Hands-On Flow Cytometry Course” w Technology Facility Department of Biology University of York. Wzięli w nim udział dr Dorota Gil z Katedry Biochemii Lekarskiej, oraz dr Agnieszka Ludwig-Słomczyńska, dr Justyna Totoń-Żurańska oraz dr Gracjan Wątor z Ośrodka Genomiki Medycznej – OMICRON. Tematyka kursu dotyczyła podstawowych zasad  cytometrii przepływowej oraz możliwości jej wykorzystania. Część praktyczna kursu odbyła się na czterech aparatach o różnych konfiguracjach, w tym na sorterze komórkowym. Samodzielnie przeprowadzone eksperymenty nadzorował dr Peter o’Toole oraz dr Karen Hogg – naukowcy o ogromnej wiedzy i doświadczeniu. Wykonane badania dotyczyły immunofenotypowania, analizy cyklu komórkowego, proliferacji i apoptozy. Zdobyte w czasie kursu wiadomości teoretyczne i umiejętności, zostaną wykorzystane w realizacji projektów naukowych oraz przy składaniu wniosków grantowych.

Z kolei Pan dr Vittorio Canale z Katedry Chemii Organicznej wybrał czterodniowy kurs z cyklu Advanced Course of Medicinal Chemistry (ESMEC), organizowany pod auspicjami European Federation of Medicinal Chemistry w dniach 03-07.07.2022 w Urbino (Włochy). Program warsztatów obejmował tematykę zrównoważonych procesów syntezy organicznej a uczestnicy mieli okazję zapoznać się z wykorzystaniem elektrochemii jako techniki umożliwiającej otrzymanie związków biologiczne aktywnych. Przedstawiono nowe podejście terapeutyczne w leczeniu chorób ośrodkowego układu nerwowego (OUN) oraz chorób nowotworowych. Multidyscyplinarne tematy warsztatów pozwoliły zdobyć nowe wiadomości i umiejętności w zakresie chemii medycznej, chemii organicznej i biologii molekularnej. Nabyta w trakcie szkolenia wiedza będzie wykorzystana w pracy badawczej w trakcje poszukiwania nowych celów molekularnych o istotnym znaczeniu terapeutycznym w leczeniu chorób OUN.

Koszty udziału w szkoleniu są finansowane ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego qLIFE w ramach programu strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.